بخشی از تحولات و اتفاقاتی که در عربستان رخ میدهد، ناشی از حوادث اجتماعی و طبیعی داخلی است و بخشی متأثر از حملات و هجوم بیگانگان، به ويژه سفیانی است که مجموعاً شرایط ملتهب و کاملاً بیثباتی را در عربستان به وجود ميآورند و این دیار را مهیّای ظهور امام عصر(ع) میکنند.
تحولات داخلی عربستان: روايات منابع شيعه و سني در مورد طليعة ظهور حضرت مهدي(ع) در حجاز، بر پيدايش خلأ سياسي و کشمکش بين قبائل بر سر فرمانروايي همداستانند. اين حادثه در پي مرگ پادشاه يا خليفهاي رخ ميدهد که با مردن او گشايش و توسعه در امور به وجود ميآيد. نام وي در برخي روايات، «عبدالله» ذكر شده است. بعضي از روايات مرگ او را در روز عرفه تعيين ميکنند، که حوادثي پياپي آن، در حجاز تا خروج سفياني، نداي آسماني، درخواست نيرو از سوريه از جانب حجاز و سرانجام ظهور حضرت مهدي(ع) به وقوع ميپيوندد.از اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب(ع) نقل شده است، که فرمود: «سه پرچم به مخالفت با يکديگر برافراشته ميشود؛ پرچمي در مغرب، پرچمي در عربستان و پرچمي در شام. فتنه و جنگ بين آنها يک سال طول ميکشد» امام صادق(ع) در اين زمينه ميفرمايد: «هرکس مرگ عبدالله را براي من تضمين کند، من ظهور قائم(ع) را براي او ضمانت ميکنم»، سپس فرمود: «وقتي عبدالله درگذشت، مردم بعد از او با کسي براي حکومت توافق نميکنند. و اين اختلاف و درگيري به خواست خدا تا ظهور صاحبالامر(ع) ادامه مييابد و فرمانرواييهاي چند ساله پايان يافته و حکومت چند ماهه و چندين روزه فرا ميرسد»، سؤال کردم: آيا اين ماجرا بهطول ميانجامد؟ فرمود: «هرگز». نيز فرمود: «زمانيکه مردم در سرزمين عرفات در حال وقوف ميباشند، سواري بر شتري سبک سير به آنجا وارد ميشود و مرگ خليفه را خبر ميدهد؛ با مرگ او فرج آل محمد(ص) و گشايش کار تمام مردم فرا ميرسد».
رواياتي که درگيري بر سر تاج و تخت در حجاز را بعد از کشته شدن اين فرمانروا توصيف ميکند فراوان است. اينک نمونههايي از آن را يادآور ميشويم. حضرت رضا(ع) فرمود: «از جمله نشانههاي فرج، حادثه اي است که بين حرم مکه و مدينه رخ ميدهد»، پرسيدم: آن حادثه چيست؟ فرمود: «تعصّب قبيلهاي بين دو حرم به وجود ميآيد و فلاني از خاندان فلان، پانزده رئيس قبيله را به قتل ميرساند». احاديث شريف ما از آشوبي كه در ميان حاجيان طيّ مراسم حج رخ خواهد داد، خبر ميدهند كه در واقع دنبالة اختلافات اهالي حجاز بر سر پادشاهي آن ديار است.
امام صادق(ع) فرمودند: «مردم با هم حج ميكنند و وقوف در عرفاتشان را هم با همديگر و بدون امام انجام ميدهند. هنگامي كه در منا هستند، فتنة سختي برميخيزد و همة قبايل برهم ميشورند. جمرة عقبه از خون رنگين ميشود. مردم وحشتزده گشته، به كعبه پناهنده ميشوند».
از اين حديث ميتوان فهميد كه مردم در آن زمان چندان روابط صميمانهاي با هم ندارند كه بلافاصله پس از انجام مناسك حج يا حتي پيش از اتمام آنها طيّ انجام «رمي جمرات در منا» كه بخشي از مناسك حج است، دسته دسته شده و شورشها شكل ميگيرد. حاجيان غارت ميشوند، اموالشان به تاراج ميرود و خودشان هم كشته ميشوند و پردههاي نواميس مردم دريده ميشود.
سهل بن حوشب از رسول مكرم(ص) نقل كرده است كه: «در ماه رمضان صدايي خواهد بود و در ماه شوال درگيري و در ذيقعده قبايل با هم به جنگ ميپردازند و نشانة آن تاراج (در) حج است. جنگي در منا به پا ميشود و كشتار زيادي طيّ آن رخ ميدهد و چنان خوني به جريان ميافتد كه به جزيره (جمره) ميرسد». عبدالله بن سنان هم از امام صادق(ع) روايت كرده است: «مردم چنان دچار مرگ و كشتار ميشوند كه به حرم پناه ميبرند پس (از آن) منادي راستگويي ندا در ميدهد كه براي چه جنگ و كشتار به پا كردهايد؟ سرور شما فلاني است».
1ـ2. حملة اجانب و بیگانگان به عربستان: علاوه بر آشوبهای داخلی، اتفاقی که تحولات عربستان را جدیتر ميکند حملة بیگانگان است که در دو قالب سپاه خیر و شر به این کشور روانه ميشوند. بخشی از سپاه سفیانی، پس از جنایاتی که از شام تا عراق انجام دادهاند، به شبه جزیرة عربستان و به خصوص شهر مدینه رو ميکنند. در نسخة خطي «فتن» ابن حماد، از ابي قبيل نقل شده است که گفت: «سفياني، سپاه خود را به مدينه، ميفرستد و به آنها دستور ميدهد، هر کس از بنيهاشم در آنجاست، حتي زنان باردار را بکشند! و اين کشتار در برابر عملکرد شخصيهاشمي است که با ياران خود از مشرق خروج کرده است. سفياني ميگويد: تمام اين بلاها و کشته شدن ياران من فقط از ناحية بنيهاشم است. پس فرمان به کشتار آنان ميدهد به طوريکه ديگر کسي از آنها در مدينه شناخته نميشود، آنان و حتي زنانشان سر به بيابانها و کوهها ميگذراند و به سوي مکه ميگريزند. چند روزي دست به کشتار آنها ميزند سپس دست نگه ميدارد و هر کس از آنان يافت شود وحشت زده است تا اينکه نهضت مهدي(ع) در مکه آشکار شود و هر کس که به آنجا آمده گرد آن حضرت جمع ميشود». هتّاکی سفیانی به مسجد النبی(ص) نیز کشیده میشود. امام صادق(ع) در جاي ديگر فرمودند: «سفياني لشكري را به مدينه گسيل ميدارد كه آنجا را خراب و قبر مطهر [حضرت رسول(ص)] را منهدم ميكنند و استران و چهارپايان آنها در مسجدالنبي(ص) مدفوع خود را ميريزند».
سپاه سفیانی به دنبال خبر ظهور امام عصر(ع) روانة مدینه شده بود و به دنبال ایشان میگشتند. در ادامه بیشتر به موضوع خواهیم پرداخت.
نظرات شما عزیزان: